Nu alle provinciale DAB+ muxen in de lucht zijn, zal iedereen al gehoord hebben dat de audiokwaliteit van de ene lokale radio’s al wat beter is dan de audiokwaliteit van de ander lokale radio. Maar wat is de oorzaak dat het wat minder goed klinkt?
De studio
Het kan natuurlijk al mis gaan in de studio. Maar we gaan er van uit dat de audiobestanden van goede kwaliteit zijn.
We gaan er ook van uit dat de lokale radio’s (zo veel mogelijk) professionele apparatuur gebruiken.
Er is natuurlijk ook de soundprocessing, maar daar gaan we het in dit artikel niet over hebben. De “ideale instelling van de soundprocessor” is immers iets heel persoonlijk. Langs de andere kant kan de soundprocessing er wel voor zorgen dat verliezen in de audioketen gecompenseerd kunnen worden. Maar ook daar zijn er grenzen.
De STL
Als de audio de studio perfect verlaat, waar kan het dan fout gaan?
Het kan fout lopen in de verbinding tussen studio en DAB+ provider. We doen een poging om dit zo simpel mogelijk uit te leggen.
Velen onder jullie kennen de audio-encoders van o.a. Telos, Deva, Barix en Butt (software) waarmee in de formaten mp3, LC-AAC of HE-AAC (v2) een audioverbinding van studio naar zendersite, mobiele studio naar studio of studio naar streamserver opgezet kan worden.
Maar …
Er is een groot verschil tussen de doorsnee HE-AAC encoders voor de STL zoals gebruikt door veel lokale radios
en de HE-AAC encoder voor DAB+ !
Waar zit het verschil?
Om het met een getal te noemen: HE-AAC voor DAB+ gebruikt 960 samples per frame (s/f). Terwijl de doorsnee HE-AAC encoder gebruik maakt van 1024 samples per frame (s/f).
De DAB+ encoder heeft een AES/EBU ingang die werkt met een sample rate van 48kHz en een sample diepte van 16 t.e.m. 24 bit. De uitgang wordt in vaktermen een STI (Service Transport Interface) genoemd en wordt via het EDI-protocol verstuurd over IP (geen Icecast of RTP).
Te onthouden: een HE-AAC encoder is geen DAB+ HE-AAC encoder
Op onderstaande tekening is te zien dat optimale kwaliteit bereikt wordt door het studio signaal rechtstreeks toe te voeren aan de DAB+ encoder. Dit is hoe de landelijke radios hun signaal afleveren aan de DAB+ encoder.
Ze gebruiken hiervoor de hoogste kwaliteitsstandaarden zoals .wav files als bronbestanden en AES/EBU tot aan de DAB+ encoder.
De mogelijke scenario’s voor DAB+
Hoe doen de lokale radios het momenteel?
Men plaatst een audio-encoder in de studio en gebruiken meestal MP3. Op enkele uitzonderingen na wordt zelfs de webstream (128 a 192 mp3) gebruikt. Nochtans is HE-AAC zoveel beter bij gebruik van lagere bitrates. Het afstappen van de vertrouwde MP3 lijkt een groot probleem. Gelukkig hebben we we via via opgevangen dat enkele lokale radio’s toch een (HE of LC) AAC-stream gebruiken voor de STL.
Eerst MP3 of (HE-/LC-)AAC (STL) en dan HE-AAC (DAB+ encoder) is een omzetting teveel. Bovendien is gebruik van 44,1 kHz als sample frequentie uit den boze bij DAB+.
Gebruik gewoon HE-AAC 48kHz. Je hoeft niet boven de 96kbps te gaan want je hoort geen verschil meer. Bovendien is een lagere bitrate een garantie om het risico op uitval te verminderen. Men blijkt vooral te vergeten dat publiek Internet een “best effort” netwerk is en zal blijven.
De extra omzetting(en) in formaat en bitrate in de STL zijn de oorzaak van KWALITEITSVERLIES.
Velen weten niet dat DAB+ een modulair systeem is waar men de verschillende functionele blokken op verschillende plaatsen kan plaatsen. Zoals de MUX niet bij de zender hoeft te staan, hoeft ook de DAB+ encoder niet bij de MUX te staan.
De DAB+ encoder kan in de studio geplaatst worden en de verbinding tussen encoder en MUX kan over een IP-netwerk gebeuren (bv. Publiek Internet).
De data rate over het Internet kan dezelfde zijn als deze gebruikt bij de DAB+ transmissie en je krijgt optimale kwaliteit zonder enige bijkomende omzetting. Vraag is dan waarom doet men dit niet in de praktijk?
Lokaal Digitaal heeft reeds testen gedaan met een ODR-encoder over Internet geconnecteerd aan de ODR-MUX en dit werkt perfect. Het proefproject loopt nog enkele maanden, er is dus nog wat tijd om hiermee al eens aan de slag te gaan, zodanig dat na de proefprojecten alle lokale radio’s de kwaliteit van de landelijke radio’s kunnen evenaren.